Wanneer mag je een hakama dragen?

In dit artikel leg ik uit hoe het zit met het dragen van een hakama. Bij veel aikido scholen is hierover onduidelijkheid of onwetendheid. Zo zegt de ene dojo dat je de hakama vanaf een bepaalde kyu mag dragen terwijl je bij een andere dojo er zelfs een examen voor moet doen!?

Osensei Morihei Ueyshiba, de oprichter van het aikido, beoefende het aikido in een compleet tenue, dat wil zeggen een keikogi met hakama. Zijn leerlingen werden geacht hetzelfde te doen. Ueshiba redeneerde dat je zonder hakama als het ware in je ondergoed staat te trainen. Het was zelfs zo dat bezoekers van de dojo alleen mochten komen kijken als zij correct gekleed waren en dus ook een hakama droegen.

Na de oorlog in Japan was het slecht gesteld met de welvaart en dit zag Ueshiba ook terug in zijn dojo. De mensen hadden simpelweg geen geld meer om een hakama te betalen (dit was en is nu nog steeds een kostbaar kledingstuk) en kwamen dus ook niet meer trainen. Op een gegeven moment hebben de leerlingen aan Osensei gevraagd of de mensen tot eerste dan zonder hakama mochten trainen. Ueshiba stemde hier mee in, maar als men eerste dan had gehaald behoorde men een hakama aan te schaffen (je had dan tenslotte lang genoeg de tijd gehad om er voor te sparen).

Het gevolg is dat na de oorlog alleen mensen met eerste dan of hoger een hakama droegen en beginners niet. Ongemerkt heeft dit ertoe geleid dat men in het Westen denkt dat men pas vanaf eerste dan geschikt is om een hakama te dragen. Of erger nog, dat het dragen van een hakama een bewijs zou zijn voor een ‘betere’ aikidoka. In veel dojo’s waar aikido vooral als een sport wordt benaderd zie je dit fenomeen zich voordoen. In die dojo’s mag je pas vanaf een bepaalde graad een hakama dragen.

Volgens het traditionele aikido zoals in mijn dojo is het echter de bedoeling dat je in compleet tenue traint, dus met hakama. Wel is het zo dat mensen die net beginnen met aikido niet persé een hakama aan moeten schaffen. Dit gezien het feit dat een hakama nog steeds duur is in aanschaf en iemand die net begint met aikido niet gelijk weet of hij/zij hier zijn/haar hele leven mee door wil gaan.